Unicef Uyardı ve Koronavirüse (COVID-19) karşı korunmak için el yıkama hakkında bilmeniz gereken her şey konusunda bilgi veren bir paylaşım yaptı.
Bir pandemi sırasında virüsün yayılmasını önlemenin en ucuz, kolay ve önemli yollarından biri ellerin sabun ve suyla sık sık yıkanmasıdır.
İşte, ellerinizi doğru biçimde nasıl yıkayacağınıza ilişkin bilmeniz gerekenler:
1. Ellerimi gerektiği gibi nasıl yıkayabilirim?
Virüsün ellerinizdeki tüm izlerinden kurtulmanız için alelacele suyla çalkalama ve ovuşturma yetmez. Gerçekten etkili bir el yıkamada ne yapılması gerektiği aşağıda adım adım anlatılmaktadır:
- Adım 1: Ellerinizi akan suyla ıslatın
- Adım 2: Ellerinizin tamamını kapsayacak kadar sabun sürün
- Adım 3: Ellerinizin tüm yüzeylerini, arkalarını, parmak aralarını ve tırnak altlarını en az 20 saniye süreyle sabunlayın
- Adım 4: Ellerinizi yine akan suyla durulayın
- Adım 5: Temiz bir bez ya da tek kullanımlık havluyla kurulayın
2. Ellerimi ne kadar süreyle yıkamalıyım?
Ellerinizi en az 20-30 saniye boyunca yıkamalısınız. Zamanlamada en iyi yol bir şarkıyı iki kere söylemektir.
Aynısı el dezenfektanı için de geçerlidir: en az %60 alkol içeren bir dezenfektan alın ve ellerinizin her yerinin temizlenmesi için 20 saniye süreyle kullanın.
3. Ellerimi ne zaman yıkamalıyım?
COVID-19’a karşı korunma açısından ellerinizi aşağıdaki zaman ve durumlarda mutlaka yıkamalısınız:
- Burnunuzu temizledikten, öksürdükten ya da hapşırdıktan sonra
- Toplu taşıma araçlarına bindikten, marketler ve ibadet yerleri dâhil olmak üzere topluma açık bir mekâna gittikten sonra
- Para dâhil olmak üzere, dışardaki tüm madde ve yüzeylere dokunduktan sonra
- Hasta bir kişiyle ilgilenmeden önce, ilgilenirken ve ilgilendikten sonra
- Yemek yedikten önce ve sonra
Genel olarak, aşağıda belirtilen durumlarda ellerinizi mutlaka yıkamalısınız:
- Tuvaleti kullandıktan sonra
- Yemek yemeden önce ve sonra
- Evdeki çöplere dokunduktan sonra
- Hayvanlara ve ev hayvanlarına dokunduktan sonra
- Bebeklerin altını değiştirdikten ya da çocuklara tuvalette yardım ettikten sonra
- Elleriniz apaçık kirli durumdayken
4. Ellerini yıkaması için çocuğuma nasıl yardımcı olabilirim?
Ellerini yıkamalarında çocuklara bu işi kolaylaştırarak yardımcı olabilirsiniz; örneğin bir tabure koyarak çocuğun suya ve sabuna kendisinin uzanmasını sağlayabilirsiniz. Ellerini yıkamalarına yardım ederken sevdikleri bir şarkıyı söyleyerek bu işi onlar için daha eğlenceli hale getirebilirsiniz.
5. Ellerimi yıkadığım suyun sıcak olması mı gerekir?
Hayır, ellerinizi yıkamak için herhangi bir sıcaklıkta su kullanabilirsiniz. Soğuk su da sıcak su da mikropları ve virüsleri öldürmede eşit ölçüde etkilidir; yeter ki sabun kullanılsın!
6. Ellerimi havluyla mı kurulamam gerekir?
Mikroplar kuru cilde göre yaş ciltten daha kolay yayılır; dolayısıyla ellerinizi tamamen kurutmak önemli bir adımdır. Kâğıt havlular ya da temiz bezler başka yüzeylere yayılmalarına fırsat vermeden mikroplardan kurtulmanın en etkili yoludur.
7. Hangisi daha iyi: el yıkamak mı el dezenfektanı kullanmak mı?
Genel olarak, uygulama doğru olduğunda hem ellerin su ve sabunla yıkanması hem de el dezenfektanı çoğu mikrobu ve patojeni öldürmede son derece etkilidir. Evinizin dışındayken el dezenfektanı genellikle daha uygundur; ancak, masraflı olabildiği gibi acil durumlarda bulunamayabilir de. Ayrıca, alkollü el dezenfektanı koronavirüsü öldürse bile her tür bakteri ve virüsü öldüremez. Örneğin norovirus ve rotaviruse karşı görece etkisizdir.
8. Sabun yoksa ne yapmalıyım?
Sabun ve şebeke suyu yoksa ikinci en iyi seçenek klorlu su ya da en az %60 alkollü el dezenfektanıdır. Bunların da bulunmadığı hallerde sabunlu su ya da kül bakterilerin giderilmesine yardımcı olabilir; ancak bu çözüm pek de etkili olmayabilir. Bu son yönteme başvurulmuşsa bulduğunuz ilk fırsatta ellerinizi yıkamanız, aradan geçen süre içinde insanlara ve yüzeylere dokunmaktan kaçınmanız önemlidir.
9. Koronavirüsün yayılmasını durdurmak açısından başka neler yapabilirim?
- Hapşırırken ve öksürürken kurallara uyun: bu sırada ağzınızı ve burnunuzu kolunuzun içiyle ya da mendille kapatın. Ardından mendili hemen atın ve ellerinizi yıkayın
- Yüzünüze (ağız, burun, gözler) dokunmayın
- Sosyal mesafenizi koruyun: Tokalaşmayın, sarılmayın, öpüşmeyin; gıda maddelerini, kap kacağı, bardak ve havlu gibi şeyleri ortak kullanmayın
- Nezle ya da grip gibi semptomları olan kişilerle yakın temastan kaçının
- Kendinizde ya da çocuğunuzda ateş, öksürük ya da solunum güçlüğü varsa gecikmeden tıbbi yardım için başvurun
- Virüsün bulaşmış olabileceği yüzeyleri temizleyin ve genel olarak yüzeyleri daha sık temizleyin (özellikle kamusal mekânlardaki)
