Ehliyete El Konulmasına İtiraz Edilmesi

Sahibi olduğunuz sürücü belgesine (ehliyete) el konulması oldukça ciddi bir yaptırımdır. Belirli ihlallere karşılık olarak sürücülerin ehliyetine el konulmaktadır. Sürücü belgesini geri almak için gerekli olan hukuki prosedürü  ve itiraz yolları hızlı, etkin bir şekilde işletildiği zaman sürücü belgesinin geri alınması mümkün olmaktadır.

Trafik görevlileri kişilerin ehliyetine el koyar ve bunu bir tutanağa bağlar. Ehliyete el koymanın bazı şartları vardır. Bu şartlara uymadan sürücü belgesine el konulduğu zaman bunun iptali sağlanabilir.

Bazı koşullara uymadan sürücü belgesine el koyma yetkisinin keyfi olarak gerçekleştirildiği görülebilmektedir. İşte böyle durumlarda aşağıda bahsedeceğimiz hukuki prosedür işletilebilir ve sürücü belgesi geri alınabilir. Ancak bu prosedürün hukuki zeminde hızlı ve etkin olarak sürdürülebilmesi için tecrübeli bir avukatın hukuki yardımına başvurmak önem taşır.

Sürücü Belgesine El Koyma Nedenleri Nelerdir?

Kişilerin sürücü belgeleri çeşitli ihlaller karşısında yaptırım olarak idare tarafından alınabileceği gibi ceza soruşturma ve kovuşturmasında koruma tedbiri olarak da alınabilir. Şu hallerde sürücülerin ehliyetine el konulur:

• Belirli seviye alkollü veya uyuşturucu etkisi altında araç kullanma durumunda idari yaptırım olarak ehliyete el konur.
• Alkolmetreye üflememe durumunda ehliyete el konabilir.
• Sürücülerin trafikteki hataları dolayısıyla ulaştıkları belirli ceza puanları sonucunda ehliyete el konur.
• Ceza soruşturma veya kovuşturması sürecinde koruma tedbirlerinden adli kontrol kapsamında kişinin ehliyetine el konulabilir.
• Belirli haklardan yoksun bırakılma kapsamında kişinin sürücü belgesine el konulabilir.

Sürücü belgesine el konulmasına itiraz, hangi şekilde alındığına bağlı olarak değişir.

Alkollü Araç Kullanma Cezası Ne Kadar?

Trafikte alkollü araç kullanmak hem maddi olarak ceza hem de 6 ay süreyle ehliyete el konulması üzerinden gerçekleşmektedir. Eğer aynı suç bir kez daha uygulanırsa bu sefer ehliyeti 2 yıl el konuluyor. Üçüncü kez yapıldığında 5 yıl süreyle ehliyete el konulmasının yanı sıra trafikten men cezası gelmektedir. Ayrıca psikiyatri muayenesi sonrası bu ehliyet 5 yıl sonra kişiye verilmektedir. Güncellenmiş alkollü araç kullanma cezası farklı miktarlar üzerinden veriliyor.

2022 Alkollü Olarak Araba Kullanmanın Cezası

2022 yılı itibariyle alkollü araç kullanma cezası 1.823 TL’dir. Bu durum İlk seferde verilen cezadır. İkinci seferde ise bu ceza 2.286 TL’ye çıkmaktadır. Üçüncü sefer ise 3.674 TL gibi bir miktar söz konusudur. Aynı zamanda trafik puanı düşme gibi bir durum söz konusudur. Eğer bu cezalar ilk 15 gün içerisinde ödenirse %25 gibi bir indirim yapılıyor.

Ceza Puanını Doldurma

Emniyet genel müdürlüğü, hangi trafik ihlalinde ne kadar ceza puanı uygulanacak olduğunu ayrıntılı olarak açıklamaktadır. Bunlar genellikle her ihlal için 5 – 10 – 20 puan şeklinde düzenlenmiştir. İşte bir kişi yaptığı ihlaller neticesinde geriye doğru 1 yıl içerisinde 100 ceza puanı almış ise bu kişiye şu şekilde yaptırım uygulanır:

TABLO 3: 100 ceza puanına ulaşan kişinin sürücü belgesine el koyma durumu

Ceza Hakimi veya Mahkeme Tarafından Sürücü Belgesine El Koyma

Bir suçla ilgili soruşturma işlemlerini savcılık yapar ve ardından gerek görülürse ceza yargılamasına geçilir. İşte suç soruşturması kapsamında sulh ceza hakimi, kovuşturma kapsamında ceza mahkemesi bir takım koruma tedbirlerine başvurabilir.

Bunlardan birisi de adli kontroldür. Buna göre belirli şartlar altında şüpheli veya sanık hakkında adli kontrol koruma tedbiri uygulanarak onun belirli şekilde hareket etmesi sağlanabilir. Bu adli kontrol uygulamalarından birisi de sürücü belgesine el koymadır.

Bu şekilde verilen ehliyete el koyma kararının azami bir süresi yoktur. Yani soruşturma veya kovuşturma bitene kadar bu sürücü belgesine el koyma devam edebilir. Mahkemenin vereceği hüküm ile birlikte adli kontrol sona erer.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu → Bu şekilde adli kontrol koruma tedbirine ilaveten TCK 179 suçundan bahsetmemiz gereklidir. TCK 179 düzenlemesi trafik güvenliğini tehlikeye sokan kişileri cezalandırır. Madde düzenlemesinde bunun farklı şekillerde işlenebileceği öngörülse de burada alkol sınırından bahsetmemiz gerekir. Buna göre ister şahsi ister başka amaçlı kullanılan bir araç olsun 1 promil (genellikle 100 promil olarak bilinir) ve üzerinde alkol etkisi altında araç kullanan kişi trafik güvenliğini tehlikeye sokmuş sayılır ve hakkında adli süreç başlar. Bu süreç içerisinde kendisine ehliyete el koyma yaptırımı da uygulanır.

Belirli Haklardan Yoksun Bırakılan Kişinin Ehliyetine El Koyma

TCK 53 hükmü, bir suç dolayısıyla hakkında mahkumiyet kararı verilen kişinin bazı haklardan yoksun bırakılacağını düzenlemiştir. Bunun ayrıntılarına burada değinmiyoruz. Belirli haklardan yoksun bırakılma başka bir yazımızın konusudur. Ancak şunu belirtmemiz gerekir ki sürücü belgesine el koyma da TCK 53’de yer alan belirli haklardan yoksun bırakılmanın bir şeklidir.

Bu düzenlemede TCK 53/son fıkrasına göre; trafik düzeninin gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı hareket eden kişi bu aykırı hareketinden dolayı taksirli bir suç işler ve bundan ötürü mahkumiyet hükmü alırsa mahkeme sürücü belgesine el konulmasına karar verebilir.

Burada taksirli bir suçtan bahsetmekteyiz. Yani kişi araç kullanırken kasten hareket etmeksizin bir suç işlerse bu durumda ehliyetine el konulabilir. Burada mahkemenin takdir hakkı vardır. Bu şekilde suç işleyen sürücünün ehliyetine el koyabilir de koymayabilir de.

Ayrıca burada sürücü belgesine el koyma kararı verilse bile bu el koymanın süresi en az 3 ay en fazla 3 yıl olmak zorundadır. Bu sürelerin başlangıcı, mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren hesaplanır.

Ehliyete El Koyma Süreleri

Ehliyete El Konulmasına İtiraz Nasıl Yapılır?

Yukarıda da belirttiğimiz üzere ehliyete el koymaya itiraz dediğimiz prosedür hem mevcuttur hem de gereklidir. Sürücü belgesine el konulan kişinin hangi itiraz prosedürünü ne şekilde izlemesi gerektiğini doğru tespit etmesi gerekir. Aksi halde başvurusu reddedilebilir.

Alkollü veya uyuşturucu etkisi altında araç kullanma, alkolmetreye üflememe ve ceza puanını doldurma hallerinde sürücü belgesine el konulursa buna ilişkin itirazlar sulh ceza hakimine  yapılır.

Sulh ceza hakimine yapılan bu itiraz alelade taslak bir dilekçeden ibaret değildir. Bu dilekçe somut olaya ilişkin hukuka aykırılıkları içeriyor olmalı ve bu aykırılıkların mevzuata göre temellendirilmelidir. Bu nedenle internette yer alan taslak dilekçelerin yahut arzuhalcilere yazdırılan dilekçelerin başarıya ulaşma ihtimali düşüktür.

Ehliyete el koyma işlemi idari bir işlemdir. 2013 düzenlemesine kadar ehliyete el konulmasına itiraz hususu idare mahkemesinde iptal davasına konu edilirken artık yeni düzenleme ile birlikte sulh ceza hakimine itiraz edilmektedir.

Ehliyete El Koyma İtiraz Dilekçesi → Uygulamada haksız olarak ehliyete el konulması durumu sıklıkla görülmektedir. Bazı durumlarda kişinin araç kullanmıyor olmasına rağmen ehliyetine el konulmakta, bazı durumlarda promil sınırı hatalı ölçülmekte, bazı durumlarda kişi talep etmesine rağmen alkolmetrenin kondisyon ayarı yapılmamaktadır. Daha bunun gibi bir çok hukuka aykırı işten dolayı ehliyete el koymalar haksız olmaktadır. İşte tüm bu durumlar için sulh ceza hakimine itiraz dilekçesi verilmelidir. İtiraz dilekçesi hukuki zeminde dikkatlice hazırlanmalıdır. Uygulamada sulh ceza hakimleri bu dilekçelerde bazı unsurların varlığını arar. Bu tarz noktaları içermeyen dilekçeler ne kadar dolu olursa olsun reddedilir. Bu nedenle tecrübeli bir avukat ile çalışmak önem taşır.

Ceza Mahkemesinin Ehliyete El Koymasına İtiraz → Yukarıda soruşturma ve kovuşturma süresince hakim veya mahkemenin koruma tedbiri olarak ehliyete el koymasından bahsettik. Bu bir adli kontrol tedbiridir. Adli kontrol tedbirine itiraz her zaman mümkündür. Bunun için kanunda mutad denetim öngörülmemiştir. Bu nedenle soruşturma aşamasında hakime, kovuşturma aşamasında mahkemeye her zaman itiraz edilebilir. Bu itiraz 5 gün içerisinde sonuçlandırılır. Ayrıca burada yapılacak olan itiraz koruma tedbirinin ölçülülüğü veya kararın verilme şeklinde ilişkin olmalıdır.

Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Kapsamında Ehliyete El Koymaya İtiraz → Yalnızca belirli hakları kullanmaktan yoksun bırakılmaya karşı işletilecek olan bir itiraz yolu mevcut değildir. Çünkü bu, mahkumiyet hükmü ile birlikte doğan bir durumdur. Ayrıca kararın kesinleşmesinden sonra bu sonuç ortaya çıkar. Dolayısıyla ilk derece mahkemesinin mahkumiyet hükmü, istinaf ve temyiz aşamasındayken sürücü belgesine el konulmaz. Tüm kanun yolları tamamlandıktan sonra eğer kişinin mahkumiyet kararı kesinleşirse bu durumda ehliyete el konulur. Bu nedenle aslında ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf ve temyize gitmek aslında sürücü belgesine el konulmasına da itiraz niteliğindedir.

TABLO 5: Ehliyeti Geri Alma İçin İtiraz Mercii

Ehliyeti Geri Alma

Ehliyeti geri alma iki şekilde mümkündür. Bunlardan birincisi yukarıda bahsettiğimiz sürelerin doldurulması, ikincisi ise ehliyete el konulmasına itirazın olumlu sonuçlanmasıdır. Belirtmemiz gerekir ki sürücü belgesini geri almak için sürenin dolmasını beklemesi gerekmez. Sürücü belgesine el konulmasına neden olan olay ve işlemin uygulanış şekli değerlendirilerek bir itiraz prosedürü belirlenebilir.

Sürücü Belgesi Geri Alma Tutanağı

Yukarıda sürücü belgesine el konulacak olan durumlardan bahsettik. İşte her durumda ya sürenin tamamlanması ile yahut itirazın olumlu sonuçlanması ile bu ehliyet geri alınır. Sürücü belgesine el konulduğu zaman bu ehliyet Emniyet Müdürlüğünce muhafaza edilir. Sürücü belgesini geri alma şartları oluşunca başvurulacak olan mercii emniyettir. Ehliyeti geri alma işlemleri, sürücü belgesini geri alma tutanağı ile gerçekleştirilir.

kaynak: mihci.av.tr, milliyet, samah