Efes Antik Kenti, dünya çapında bilinen ve ziyaret edilen önemli bir tarihi miras olsa da, hakkında az bilinen bazı ilginç gerçekler bulunmaktadır:

1. Dünyanın İlk Reklam Kampanyası: Efes Antik Kenti’nde, dünyanın ilk reklam kampanyası olarak kabul edilen bir örnek bulunmuştur. Bir genelev için yapılmış olan bu reklam, bir ayak izi ve kalp sembolü içermekte ve genelevin yönünü göstermektedir.

2. Antik Dönemin En Büyük Tiyatrosu: Efes Antik Tiyatrosu, yaklaşık 25.000 kişi kapasitesiyle antik dönemin bilinen en büyük tiyatrosudur. Tiyatro oyunları, gladyatör dövüşleri ve hatta Hristiyanlara karşı yapılan zulümlerin gerçekleştiği bir yer olarak kullanılmıştır.

3. Gladyatörlerin Diyeti: Efes’te bulunan Gladyatör Mezarlığı’ndaki kemikler üzerinde yapılan araştırmalar, gladyatörlerin tahıl, sebze ağırlıklı beslendiğini ve bitkisel bir içecek tükettiklerini ortaya çıkarmıştır. Bu da yaygın inanışın aksine, gladyatörlerin sadece et yemediğini göstermektedir.

4. Kayıp Artemis Tapınağı’nın Gizemi: Dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı, Efes’te bulunmasına rağmen günümüze sadece temelleri kalmıştır. Tapınağın M.Ö. 356 yılında Herostratus adında bir kişi tarafından yakıldığı bilinmektedir.

5. Yuhanna İncili’nin Yazıldığı Yer: İncil’in dört bölümünden biri olan Yuhanna İncili’nin, Efes’te yazıldığına inanılmaktadır. Havari Yuhanna, İsa’nın ölümünden sonra Meryem Ana ile birlikte Efes’e gelmiş ve burada yaşamıştır.

6. Antik Dönemin Alışveriş Merkezi: Efes’teki Agora, antik dönemin en büyük ve işlek alışveriş merkezlerinden biriydi. Burada dükkanlar, atölyeler ve hatta bir borsa bulunuyordu.

7. İlk Hristiyanlık Merkezlerinden Biri: Efes, Hristiyanlığın ilk yayıldığı yerlerden biridir. Havari Pavlus’un Efeslilere yazdığı mektup, İncil’de yer almaktadır.

8. Teras Evler ve Lüks Yaşam: Efes’teki Yamaç Evler, antik dönemin zenginlerinin yaşadığı lüks konutlardı. Bu evlerde freskler, mozaikler ve mermer heykeller bulunurdu.

9. Antik Dönemin Kanalizasyon Sistemi: Efes’te, antik dönemin en gelişmiş kanalizasyon sistemlerinden biri bulunuyordu. Bu sistem sayesinde şehirdeki atık sular toplanıp uzaklaştırılıyordu.

10. Büyüleyici Tüneller ve Gizli Geçitler: Efes Antik Kenti’nin altında, hala keşfedilmeyi bekleyen birçok tünel ve gizli geçit olduğu düşünülmektedir. Bu tünellerin, tapınaklara ve diğer önemli yapılara ulaşmak için kullanıldığı tahmin edilmektedir.