Motordan Gelen Sesler nedir?
Ana yatak sesi:
Ana yatakta fazla boşluk olduğu, motor yük altinda iken duyulan boğuk kuvvetli yatak vuruntularindan anlaşilir. Eğer bütün ana yataklar fazla boşlukluysa hemen dikkati çekecek şekilde motordan anormal sesler gelecektir. Yatak sesleri motor çalişirken muntazam olarak duyulur. Sesin geldiği yer bujilere giden buji kablolarını kısa devre yapmak suretiyle tespit edilebilir. Böyle bir araştirmada buji kisa devre yapildiğinda yataktan gelen ses kayip oluyor, yahut azaliyorsa, kisa devre yapilan bujinin silindirine ait yatakların boşluğu fazladır. Bu muayene otomobilin büyük viteste 25 km lik hızına tekabül eden yüksek rölanti devrinde veya yolda yapılabilir. Bu durumda araç yüklenirse ana yatak sesi çoğalir. Bazi hallerde yatakta vuruntu yapacak boşluk olmadiği halde, kullanilan yağin çok ince oluşu yatak yağ filmini incelteceği için de yatak vuruntuları duyulabilir. Böyle hallerde yağin, kalitesini ve yağlama donanimini kontrol ettikten sonra, yatak boşluklari hakkinda karar vermek gerekir.
Volan sesi:
Eğer volan bağlantıilarında boşluk varsa muntazam olarak motordan vuruntu sesi yahut şikirti gelir. Bu sesin volan gevşekliğinden ileri geldiğini anlamak için vites boşta, motor yüksek rölantide çalışırken kontak anahtarı kapatılır. Bu anda motordan bir vuruntu sesi gelirse muhtemelen volan bağlantılarında boşluk vardır.
Piston kolu yatak sesi:
Piston kollarinda yatak boşluğunun fazla olmasi madeni bir vuruntu sesi çıkarır. Bu ses araç 45 km civarında bir hızla, düz yolda giderken gaz kelebeği kapandığı zaman duyulur. Bu muayene araç dururken yapılıyorsa motor devrini yeteri kadar yükseltecek şekilde gaz kelebeği açılır ve hemen kapanırsa boşluğu fazla olan biyel yataklarının sesi duyulacaktır. Bujileri kısa devre yapmak suretiyle sesin azalmasindan yahut kayip olmasindan hangi silindire ait kol yatağinin arizali olduğu anlaşilabilir. Bazi hallerde piston kol yatak boşluklari ses yapacak kadar boşluklu olmadiği halde, kullanilan yağin çok ince oluşu ve yataklarin yağlanmasi ayni sesi yapabilir.
Motorda yağlama donanimi normal olduğu halde, gerek ana, gerek piston kolu yataklarindan ses geliyorsa ilk firsatta yataklar yenileştirilmeli, yahut boşluğu azaltacak tedbirlere başvurmalıdir. Aksi halde motorda pahaliya mal olacak hasarlar meydana gelebilir.
Piston pimi sesi:
Piston piminden, pistondan ve piston kolundan gelen sesleri birbirinden ayirmak güçtür. Piston pimi sesi, keskin çift vuruntu sesidir. Motor rölantide çalişirken daima duyulur. Vuruntu yapan pimin ait olduğu silindirdeki buji kısa devre yapıldığı zaman (plastik saplı bir tornavidayla) pim vuruntuyu artacaktır. Bununla beraber bazı motorlarda pim sesi aracın en büyük viteste 10-50 km hızına tekabül eden motor hızında daha iyi belli olmaktadır. Tereddüde düşüldüğü zaman yukarıdaki muayene yolda da yapılabilir.
Ayrica piston pimleri; emniyet pimlerinin, yaylarının bozulması yahut kırılmasıyla silindir yüzüne de sürtebilir.
Piston ve segman sesleri :
Piston sesi (piston çarpması):
Piston silindir içinde aşaği yukari hareket ederken silindir duvarlarına çarpmak suretiyle ses çıkarabilir. Bu ses kapalı bir yerde sert cisme vuran ağaç tokmak sesine benzeyen boğuk, uğultulu gibi bir sestir. Pistonla silindir arasındaki normal boşluğun büyümesi bu sesin meydana gelmesine esas sebebi teşkil eder. Çarpma sesi motor soğukken duyuluyor, fakat motor ısındıktan sonra kayboluyorsa, ortada ciddi bir durumun olmadığı söylenebilir. Ancak, piston sesinin duyulduğu hallerde kesin karar verebilmek için motorun ilgili parçalarını muayene etmek faydalı olur. Çünkü silindir duvarlarının veya pistonun fazla aşınmış olması, piston eteğinin bozulması (kapanmasi), piston boşluğunun fazla verilmiş olması veya piston kolunun eksenden kaçık bağlanmış olmayı piston çarpmasına ayrı ayrı sebep teşkil edebilir. Bu hataların önüne geçilmezse boşluk kısa zamanda artacak ve motorun gücünü azaltacaktır.
Segman sesi:
Piston segmanlarının sesi şikirti şeklinde olur ve supap sesine çok benzer. Ancak, gaza basildiği zaman segman sesleri çoğalir, oysa gaza basilinca supap sesleri azalmaktadir. Piston ve segman sesleri aşağidaki sebeplerden ileri gelebilirler:
1- Pistonla silindir arasındaki boşluk fazladır.
2- Silindir ovalleşmiş ve konikleşmiştir.
3- Segmanlar, silindirin üst tarafında meydana gelen aşıntı kenarlarına çarpmaktadır.
4- Piston üstünde yiğilmiş olan kurum, silindir kapağına değmektedir.
5- Piston, kapak contasina sürtmektedir.
6- Piston segmani kirilmiştir.
7- Segmanlarin yuvalari içindeki yan boşluğu fazladır.
8- Piston segmani yuvaları kırıktır.
9- Piston kırıktır.
Supap sesleri ve sebepleri:
Supap sesleri; supaplar civarından gelen şıkırtı sesleridir. Ses daha tiz ve nettir supap yakinından rahatlıkla duyulabilir.
Sebepleri şunlardır:
1- Supap boşluğu fazla olduğu için “şık şık” sesi vermektedir. Supaplar ayarsızdır. Hidrolik iticili supaplarda iticiler arızalıdır. Supap itme çubukları yahut supap manivelaları (külbütör) eğilmiştir.
2- Bilhassa üstten supapli motorlarda supap tertibatinin yağlanmasi yetersizdir.
3- Supap tertibatının herhangi bir yerinde aşınma vardir. Özellikle külbütör uçları oyulmuştur. (Uçlar taşlanır).
4- Supap yayı kırıktır.
5- Supap yayları zayıftır.
6- Supap yaylari sikişmiştir.
7- Supap sapıyla kayit arasindaki boşluk fazladır. Supap kayışı yenisiyle değiştirilir.
8- Eksantrik milde kam yüzleri bozulmuştur.
9- Supap kayitlari içinde supap sapları incelmiştir. Supaplar değiştirilmelidir.
10- Supap yüzü ekseni sap ekseniyle ayni değildir. Supap taşlanır.
11- Supap yuvası ekseni supap sapı ekseniyle aynı değildir. Supap yuvası freze edilir.
12- Üstten supaplı motorlarda supap kapağini fazla sikmak normal supap sesini çoğaltir.
Hidrolik supap iticilerinde ses:
Hidrolik supap iticilerinden supap sesine benzeyen şikirtilarin gelmesi iticilerin vazifesini iyi yapmadiğina işarettir. Az çok hidrolik iticiler motor soğukken çaliştirildiğinda ses yaparsa da motor normal sicakliğini bulduktan sonra sesin kaybolmasi lazimdir. Hidrolik iticiler ses yapiyorsa, yağ basinci yetersizdir. Basinç yetersizliğine sebep, yağin köpüklenmesi olabilir. Bu durumda yağ kontrol çubuğu seviye işareti civarinda kabarciklar görülür. Yağin köpüklenmesine, yağin içine su karişmasi, motorda yağin fazla oluşu yahut az oluşu sebep olabilir. Hidrolik iticiler ayar edilebilir şekilde yapilmişsa, bu ayarin bozulmasiyla da ses yaparlar. Sesi yok etmek için katalog değerlerine göre ayar yapilir.
iticilerin birinden ses geliyorsa sebebi şunlardir:
1- iticinin içindeki plancir, yuvasında çok sıkıdır.
2- itici yayı zayıf yahut kırıktır.
3- Bilya supap kaçırıyor.
4- Plancir (küçük piston) aşınmıştır.
5- Emniyet segmanlari (eğer varsa) yanlış takılmış yahut takılmamıştır.
6- iticiye basınçlı yağ gelmiyor.
7- Plancir yuvasında normal aşıntı vardır.
Eğer bilya supap kaçırıyorsa, itici aseton nevinden bir temizleyici içinde temizlenmelidir.
Zaten hidrolik iticiler sık sık temizlemeyi gerektirecek bir düzen içindedir. Aksi halde arıza yaparlar.
Mumlaşma ve kirli yağ, hidrolik iticinin başlıca arıza sebepleridir. Bu sebeple motor yağının temizliğine dikkat etmeli ve motor yağını seçerken en uygun yağı seçtikten sonra başka cins yağ kullanmamalıdır. Yanmış yağın diğer bir yağla karıştırılıp kullanılması mumlaşmaya sebep olacağından, iticilerde tutukluk yapar. Yağı değiştirmeden uzun süre kullanmak, yağ filtresini zamanında değiştirmemek, iticilerin sık sık arıza yapmasına sebep olur.
Eksantrik mil dişlilerinde ses:
1- Dişlilerin dişleri veya milleri arasinda fazla boşluk vardır.
2- Dişliler ayni düzlem içinde değildir. (Birbirine karşı eğiktir).
3- Dişliler çok sıkıdır (Diş boşluklari azdir).
4- Eksantrik mil dişlisi kamasının kalın olması sebebiyle dişli merkezden kaçmıştır.
5- Eksantrik milde veyahut anamilde boyuna boşluk fazladır.
6- Dişlerde eğilme veya kırık vardır.
Eksantrik milinin zincirinde ses:
1- Aşıntı sebebiyle zincir gevşemiştir.
2- Zincir lokmalari aşınmıştır.
3- Zincir lokmalarinin pimleri aşınmıştır.
4- Zincir lokmalari eksenden kaçıktır.
5- Anamil ön ana yatak boşluğu fazladır.
6- Eksantrik mil ön yatak boşluğu fazladır.
7- Damper yahut kasnak gevşektir.
Motor bağlantıları gevşek olduğu zaman ses:
Motor bağlantıları gevşek olduğu zaman daha ziyade araç hareket halinde iken gaza basilip birakildiği zaman ses gelir. Bu halde duyulan ses boğuk bir vuruntu sesidir.
Anamil boyuna boşluğu fazla olduğu zaman ses:
Anamil boyuna gezinti boşluğu fazla olduğu zaman, umumiyetle motor rölantide çalışırken, zaman zaman da yüksek devirde keskin bir çarpma sesi duyulur. Ancak, debriyaja basıldığı zaman bu ses kaybolacaktır.
Su pompasında ses:
1- Su pompası hareket kasnağı gevşektir.
2- Pompanın elemanı (rotoru) milinde gevşemiştir.
3- Pompa milinin boyuna gezinti boşluğu fazladır.
4- Pompa milinin burç (yatak) boşlukları fazladır.
5- Pompa elemanının kanatları muhafazasına sürtmektedir.
Alıntıdır: Bikedekho