Bu konuda bir kaç tartışma gördüğümüz için araştırdık ve aşağıdaki sonuçlara ulaştık.
Uçak teknisyeni bir arkadaş bu konularda yeterli blgiyi vermiş. Ama yinede tartışmaya açık.
Uçak lastikleri herzaman nitrojen ile şişirilir. sebebine gelince sıcak hava ve soguk hava değişimlerinde sıcaklık farkından dolayı lastiğin basıncının düşmemesi veya artmamasıdır.
Örnek: Kış mevsiminde istanbulda hava sıcaklığı -2 derece olsun. bu uçak kalktıktan 5 dakika sonra yukarıdaki havanın sıcaklığı -40 ile -65 arasında olacak. bu sıcaklıkta 9 saat uçup Singapur’a indiğini düşünün. oradaki sıcaklık ise +30 derece veya üstünde olacaktır.
Bu gibi ani sıcaklık değişimleri lastik ömrünü azaltacağından dolayı içleri daima nitrojen ile doldurulur.
Normal hava olsaydı lastik kendi kendine inip şişecekti. ve deforme olacaktı.
Lastiklere nitrojen koymanın avantajı da buna benzer. Siz yazın lastiğinizi nitrojenle 32 birim hava bastınız diyelim. Bu hava kışın da ölçerseniz yine 32 birim cıkar. Ama normal hava olsaydı arada 4 birimlik bir fark meydana gelirdi.
Normal havada sıcaklık arttıkca basınç artar sıcaklık düştükce basınç da düşer.
ikinci sebep: nitrojen ile şişen lastik görsel olarak farkedilmese de daha hafif olur.
not: nitrojen yol tutuşunu kesinlikle değiştirmez.
İkinci bir tez ise şöyle
1. si Nitrojen (bu arada türkçesi azot) havadan çok küçük bir oranda hafiftir. zaten atmosferin %79 unu azot oluşturur o yüzden lastiklere azot basmanın ağırlıkla ilgili bir yanı yoktur.
2. si azot çok kararlı bir maddedir ve tepkimeye girmeye meğilli değildir. oysa oksijen bildiğiniz gibi bulunduğu her ortamda soruna yol açar. bu lastikler içinde geçerlidir lastiğe hava bastığınız zaman hem havadaki nem hemde oksijen lastiği içten çürÜtür, bu da lastik ömrünü azaltır. ayrıca şuda varki lastiğe hava bastığınızda lastikten sızma olur ancak azot lastiklerden sızmaz.
Üçüncü bir tez
Oksijenin olduğu yerde pas olur .Nedeni de havayı basınç altında tuttuğunuzda birde hava sıcaklığını düşürdüğünüzde içinde havada bulunan su buharı sıvılaşır ve bu da pas yapar.
Ancak saf nitrojeni ne kadar sıkıştırırsanız sıkıştırın içinde su olmadığı için pas olmayacaktır. Asıl nitrojen basılmasının nedeni budur.(uçaklarda başka şartlar önemli olduğu için açıklamalarınıza bu açıdan katılıyorum )
Nitrojenin esprisi nedir peki?
Şudur: oksitlenme, yani bozulma için O2 lazımdır. Canlı cansız herşey oksitlenmeye, paslanmaya, bozulmaya mahkumdur. Bunun tek çaresi oksijensiz ortamdır. Bununda çaresi tehlikesiz, ucuz, kolay elde edilebilir bir gaz olan nitrojeni saf olarak kullanmaktır.
Böylece lastikler, elastik yapılarını yıllar boyu bozulmadan korur.
Ve sonuç;
Lastiklere nitrojen basılmalı mı basılmamalı mı?
Öncelikle şunun ifade edilmesi lazım. Hangi lastiklere nitrojen basılır hangilerine basılmaz.
Binek araç ve kısmen hafif ticari araçlara nitrojen basılması lastiğin çalışma prensibine aykırı olduğundan doğru değildir.
Lastik tutunmasını belli bir ısıya ulaştığında sağlar. Nitrojen lastiği hep soğuk tutacağından özellikle binek grubda tutunma sıkıntıları yaşanmaktadır. Hele hele ıslak zeminde.
Havanın içeriğindeki nem havanın doğasında vardır. Ama nemsiz hava basma imkanı da vardır. Tek yapılması gereken hava hattının başlangıç kısmına bir regülatör konarak havanın içindeki nemin ayrışımının yapıldığı yerlerden hava basmak.
Özellikle ağır vasıtalarda NITROJEN kullanmak daha akılcı ve mantıklıdır. Ağır vasıtaların lastik ısınma oranları bineklere göre daha fazladır ve ticari amaç güttüklerinden lastiklerin km. ömürlerinin fazla olması beklenir. Nitrogen dolu bir ağır vasıta lastiği soğuk olacağından aşınma süreci normal sürece göre daha uzun olacaktır.
O zaman binek araçların ömürde uzayabilir demek ki diyebilirsiniz, tabi can derdiniz yok ise.